Mocht je ooit de speelzaal niet kunnen vinden, maar je weet wel dat je ongeveer in de buurt bent: volg een groepje oude mannen die sandalen met sokken en een ongewassen T-shirt dragen waarop staat ‘‘Hoogovens 1985’’ of ‘‘De mijne is 30 centimeter’’ met het plaatje van een koning erbij. Anderen gaan met een ontknoopt overhemd en blote buik achter het bord zitten, zodat je het zweet langs het borsthaar ziet lopen.
Gelukkig zien de grootmeesters er degelijker uit, zoals het hoort. Magnus is zelfs model geweest bij G-Star. Een uitzondering was echter een conflict dat ontstond bij de World Cup in Tbilisi in 2017, de korte broeken-gate. De hoofdorganisator Zurab Azmaiparashvili eiste daarbij dat de Canadese grootmeester Anton Kovalyov zijn korte broek zou verwisselen voor een lange. Overdreven of terecht? Het oog wil immers ook wat en je bent wel medeverantwoordelijk voor het beeld van de schaaksport. Kovalyov werd pas in de derde ronde op zijn kleding aangesproken en bij de vorige World Cup droeg hij dezelfde korte broek. Het bizarre is dat de hoofdorganisator ook in de commissie van beroep zat. Het is dus geen gevalletje slonzigheid, maar de discussie gaat hier – zoals wel vaker – over het (niet) goed naleven van de regels. Het zou dus zomaar ook in Nederland kunnen gebeuren.
Nog een voorbeeld van kleding in de schaaksport is het wereldkampioenschap vrouwen in 2017, dat georganiseerd werd in Teheran. Sinds de revolutie van 1979 is het dragen van de hijab verplicht voor vrouwen, hoewel dit kledingstuk op het hoofd steeds verder naar achteren is verschoven. Het wordt vandaag de dag meer als modeaccessoire gedragen dan als symbool van vroomheid.
Diverse vrouwelijke wereldtoppers gaven echter aan om deze reden bij voorbaat aan niet mee te doen. De voormalig Amerikaanse kampioene Nazí Paikidze riep zelfs op tot een boycot van het WK, waarop (vooral Iraanse) topschaaksters reageerden met dat zoiets vooral schadelijk zou zijn. Een groot evenement zoals een wereldkampioenschap zou de schaaksport in het land immers een enorme impuls kunnen geven.
Gelukkig mogen we in Nederland dragen wat we willen, hoewel een dresscode sommigen alleen maar goed zou doen. Een prijs voor de best geklede deelnemer (of voor dit toernooi: de leukste kersttrui) zou evenmin een slecht idee zijn voor het bloedgeile imago van de schaaksport. Of, gebruik de hijabs voor de ontblote lichaamsdelen of foute t-shirts van sommige oude schakers. Probleem opgelost. Het enige nadeel is dan wel dat je op eigen kracht de speelzaal moet zien te vinden.
Zyon Kollen
FM Zyon Kollen schaakt in de Meesterklasse voor Charlois Europoort en komt in de Bundesliga uit voor SV Lingen. Zijn beste resultaat is het winnen van het SPA Chess toernooi in Amsterdam in 2018. De 24-jarige Kollen (rating 2347) studeert Midden-Oostenstudies in Leiden. Behalve een schaakknobbel heeft Kollen ook een talenknobbel: hij spreekt zes talen vloeiend, waaronder Fins , Zweeds en Portugees. Naast studeren geeft Kollen ook schaakles, verzamelt én maakt zelf schaakspellen en schrijft geregeld recensies over schaakboeken op schaaksite.nl. De column van Kollen verschijnt dagelijks op speeldagen rond 12 uur ’s ochtends in het Nederlands én Engels op de website van het Schaakfestival.
