Omdat ik zo van geschiedenis houd, wilde ik langsgaan welke bekende historische figuren zich ook met schaken bezighielden. Hierbij laat ik wat opgaven zien, waarvan de oplossingen onderaan staan.
Philidor was veruit de sterkste schaker van zijn tijd, maar hij was in de eerste plaats operacomponist. Schaken deed hij er slechts maar bij. Hij analyseerde al eindspelen van toren en loper tegen toren, en was hij de eerste die het belang van pionnen in het spel begreep. Tot zijn verdere bijdragen behoren een schaakopening (1. e4 e5 2. Pf3 d6) en de klassieke verdediging van toren en pion tegen toren:
Zwart houdt zijn toren op de zesde rij. Speelt wit zijn de pion naar voren, dan gaat de zwarte toren naar de achterste rij om de koning, die niet meer achter de pion kan schuilen, met schaakjes te bestoken.
Mozart, Mendelssohn, Schumann en Wagner waren andere componisten die schaakten. In tegenstelling tot Philidor zijn zij vooral als componist en niet als schaker bekend, wat waarschijnlijk ook de reden is waarom ik heb geen partijen van hen kunnen vinden. Ach, schaken hoorde nou eenmaal bij een fatsoenlijke opvoeding. Gelukkig beginnen ouders dat nu ook steeds meer door te krijgen.
Een ander bekende Fransman die schaakte was natuurlijk Napoleon Bonaparte. Hoe versloeg hij in de bovenstaande stelling Madame de Résumat, de hofdame van keizerin Josephine?
Behalve de Fransen kunnen de Duitsers er ook wat van. De volgende combinatie komt uit de partij Anoniem – Karl Marx:
Monopoly was meer een spel voor Marx omdat dat spel daadwerkelijk bedoeld is om ons bewust te maken van de gevaren van het kapitalisme, maar helaas was hij al overleden toen het in 1935 op de markt kwam. Misschien was schaken zijn manier om de onderdrukking van de lagere klassen aan te tonen: pionnen worden uitgebuit alles mag worden opgeofferd om één man, de koning, te beschermen. Eigenlijk past geen enkel spel bij het communisme omdat competitie inherent met kapitalisme verbonden is.
Ten slotte nog een opgave voor de lezer. Geef de beste zetten én vermeldt wie wie versloeg. Lever je oplossing in bij de perskamer of spreek mij aan.
Oplossingen:
Napoleon Bonaparte – Mme de Remusat (1804): 1. Lc4+! Kxc4 2. Db3+ Kd4 3. Dd3#
N.N. – Karl Marx: 1… Df2+! 2. Txf2 gxf2+ 3. K~1, Pg3#
Zyon Kollen
FM Zyon Kollen schaakt in de Meesterklasse voor Charlois Europoort en komt in de Bundesliga uit voor SV Lingen. Zijn beste resultaat is het winnen van het SPA Chess toernooi in Amsterdam in 2018. De 24-jarige Kollen (rating 2347) studeert Midden-Oostenstudies in Leiden. Behalve een schaakknobbel heeft Kollen ook een talenknobbel: hij spreekt zes talen vloeiend, waaronder Fins , Zweeds en Portugees. Naast studeren geeft Kollen ook schaakles, verzamelt én maakt zelf schaakspellen en schrijft geregeld recensies over schaakboeken op schaaksite.nl. De column van Kollen verschijnt dagelijks op speeldagen rond 12 uur ’s ochtends in het Nederlands én Engels op de website van het Schaakfestival.
