Afgelopen september vond in Rotterdam het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak voor viertallen plaats. Tijdens de prijsuitreiking werden alle vijftien vrouwelijke deelnemers naar voren geroepen, van wie de vijf met de hoogste rating een schoonheidspakket kregen, door een sponsor ter beschikking gesteld. (Zie Foto Frans Peeters) Opmerkelijk, want ik denk niet dat je je uiterlijk verwaarloost naarmate je rating stijgt. 100 euro per deelneemster was blijkbaar te veel gedoe, maar zelfs dan suggereer je nog dat het alleen vrouwen zijn die make-up (zouden) moeten dragen. Aan de andere kant, wie voor 300 euro aan cadeaus krijgt, wil meestal wel even minder consequent zijn qua principes.
Natuurlijk, schakende vrouwen doen het goed in de media. Ze vormen immers een goed contrast met het stereotype antieke, stoffige schaker, hoewel het dezelfde media zijn die nog deze bewoordingen gebruiken en dit beeld zo in stand houden. Wie één blik werpt op de jongemannen van de huidige wereldtop of zich verdiept in kleurrijke figuren als Paul Morphy, Bobby Fischer of de hyperglot Robert Hübner merkt dat het enige wat antiek is, dit ouderwetse beeld van schakers zelf is.
Dat vrouwen talent kunnen hebben, zal niemand ontkennen, en geen enkele ouder zal – althans in Nederland – zijn dochter niet op schaken doen met als enige reden dat het een mannensport is. Het argument van positieve discriminatie houdt niet lang stand – waar zijn immers de acties om meer transgenders of homoseksuelen voor het schaken warm te krijgen? Diversiteit en inclusiviteit draaien alleen om de buitenkant.
Ik weet dat sommige ouders van talenten niet eens willen dat hun dochters bij de meisjes meedoen omdat ze daar minder uitdaging hebben. Aan de andere kant, toen ik nog jeugdspeler was, heb ik vaak meegemaakt dat meisjes in een groep meededen die eigenlijk een maatje te groot was. Daarin waren ze dan wel het enige meisje en sleepten zo automatisch de beker of geldprijs binnen. Maar dat was allerminst een garantie dat ze de WGM, WIM of zelfs maar WFM-titel behaalden.
Een schril contrast met de ramsj aan gezichtssmeer en chemische poedertjes die de vrouwelijke schakers kregen, was de benoeming van oud-Nederlands kampioene Corry Vreeken tot lid van verdienste van de KNSB, ook tijdens de prijsuitreiking van het NK Bedrijvenschaak. Het is allerminst mijn bedoeling om Vreekens inspanningen voor het vrouwenschaak aan te vallen, maar moeten we daarom alle privileges voor vrouwen als vanzelfsprekend aannemen? Als we twee willekeurige kinderen nemen met dezelfde rating, waarom kan dan alleen degene met twee X-chromosomen vaak automatisch door naar een EK of WK , terwijl de ander net zo veel talent en passie voor het spel – of zelfs meer? Als het met de normen niet lukt, misschien moet ik dan toch wat meer make-up opdoen en voor een titel gaan die met een W begint.
Zyon Kollen
FM Zyon Kollen schaakt in de Meesterklasse voor Charlois Europoort en komt in de Bundesliga uit voor SV Lingen. Zijn beste resultaat is het winnen van het SPA Chess toernooi in Amsterdam in 2018. De 24-jarige Kollen (rating 2347) studeert Midden-Oostenstudies in Leiden. Behalve een schaakknobbel heeft Kollen ook een talenknobbel: hij spreekt zes talen vloeiend, waaronder Fins , Zweeds en Portugees. Naast studeren geeft Kollen ook schaakles, verzamelt én maakt zelf schaakspellen en schrijft geregeld recensies over schaakboeken op schaaksite.nl. De column van Kollen verschijnt dagelijks op speeldagen rond 12 uur ’s ochtends in het Nederlands én Engels op de website van het Schaakfestival.
